Innovatie is nodig als meer van hetzelfde niet meer werkt.
Graag ontvangen we jullie input op onderstaande visie!
Bibliotheken gaan gebukt onder een oude formule van ‘boekenbieb’ in een sterk veranderend speelveld.
Innovatie gaat om het vanuit je kernopgave en –kwaliteiten zodanig herpositioneren in dit speelveld dat je weer relevant bent.
Dat kan alleen door via het opbouwen van inzichten de vraagstukken waar de bibliotheek ertoe kan doen te reframen.
Dat kan alleen in cocreatie met de eindgebruiker en de direct betrokken partners.
Om van A naar B te komen heb je de inzichten van B nodig en vergt dat handelen vanuit de wetten van B.
Quote van Henry Ford: als ik mijn klanten had gevraagd welke innovatie men wilde dan reden we vandaag in een luxe paard-en-wagen.
Het urgentiebesef is groot: bibliotheken hebben een grote innovatieopgave. Er is geen tijd te verliezen.
Ons stelsel heeft de geur van innovatie nodig.
Dat vergt:
- Een heldere rolverdeling
- Focus
- Commitment
- Het besef dat het niet meer van deze tijd is om te denken dat een organisatie – in dit geval de bibliotheek – in staat is om vraagstukken alleen op te pakken. Niemand kan het meer alleen. Cocreatie met de eindgebruiker en het aangaan van coalities, waarin interdisciplinair wordt gewerkt, zijn inmiddels mainstream geworden. Er is geen alternatief. Daar moet naar gehandeld worden
Innovatie moet plaats vinden in het primair proces van de openbare bibliotheken. Alle inzet in het stelsel moet daarop gericht zijn.
Noch centralisatie, noch een laat-duizend-bloemen-bloeien-aanpak zijn effectief.
Wat zal werken en wat we met zijn allen nodig hebben: een werkwijze waarin KB en VOB in directe verbinding staat met de openbare bibliotheken.
Benut de lokale energie en dynamiek waar die is.
Wij stellen voor om communities of purpose te creëren.
KB, VOB en bibliotheken organiseren zich langs een aantal majeure maatschappelijke thema’s.
De prioriteiten moeten legitimatie vinden in:
- Politieke en maatschappelijke urgentie;
- Vermoeden dat de openbare bibliotheek hier een relevante bijdrage aan kan leveren;
- de positionering van de openbare bibliotheek moet relevant, onderscheidend en authentiek zijn;
- innovatie op lokaal niveau kan alleen als er op andere schaalniveaus (regionaal, landelijk) interventies plaatsvinden.
Rolverdeling in de community:
- Openbare bibliotheken brengen lokale/regionale input in rond het betreffende vraagstuk. Wat speelt er? Wat is het probleem? Hoe kan de bibliotheek met andere partijen daar een antwoord geven? Welke inzichten zijn over de eindgebruiker? Wat zijn de obstakels die overwonnen moeten worden?
- KB en VOB verrijken dit met landelijk ontwikkelde inzichten, signalen en relevant instrumentarium uit hun (internationale) netwerk;
- Samen wordt een innovatieproces ontworpen waarin op lokaal, regionaal en landelijk niveau in samenhang stappen worden gezet om van A naar B te komen. Hierbij kan de lobbykracht van de VOB en de organisatiekracht van de KB ingezet worden;
- Openbare bibliotheken geven aan of en hoe zij ondersteuning nodig hebben van POI’s;
- De daadwerkelijke innovaties die uit de communities of purpose voortvloeien zijn altijd situationeel (rekening houdend met de lokale context) georganiseerd. “Wat goed is voor de een, is goed voor de ander” is een doodlopende weg als het gaat om innovatie;
- De community of purpose kan op landelijk niveau wel formules of bouwstenen ontwikkelen die de slagkracht van de lokale bibliotheek vergroten. Niet dichtgetimmerd. Wel met ruimte voor de lokale context. Het gaat hier ook expliciet in bouwstenen als:
o Ondersteuningdoordelandelijkeict-infrastructuur;
o Werken vanuit één gemeenschappelijke landelijke programmering (zonder dat dit een keurslijf is);
o Inrichten van de juiste governance op elk niveau om de innovatie lokaal gerealiseerd te krijgen;
- Bovenlokaal instrumentarium, onderzoek, distributie, disseminatie kunnen een toegevoegde waarde hebben, maar moeten altijd gerelateerd zijn aan de inzet van de community of purpose. Dit mag nooit een legitimatie zijn voor een top-down aanpak. Alles wat hier niet aan voldoet is bestuurlijke drukte en daarom overbodig. Deze aanpak start immers niet in de systeemwereld, maar bij het aansluiten op de behoefte van de burger en de toegevoegde waarde die openbare bibliotheken kunnen leveren vanuit hun kernopgave en -kwaliteiten;
- De KB legt over de concrete invulling verantwoording af aan het ministerie van OCW, de VOB aan haar leden en de POI’s aan de provincies.
Er zijn slechts twee schaalniveaus waarop aan innovatie gewerkt wordt ten behoeve van de slagkracht van de lokale openbare bibliotheek:
- De community of purpose onder leiding van een bibliotheekbestuurder met ambitie en relevante kwaliteiten aangaande het vraagstuk
- De lokale openbare bibliotheek
Het huidige proces en de opbrengsten voor de Innovatie Agenda dragen niet bij aan de dynamiek die het stelsel zo hard nodig heeft.
Wij willen, net zoals de KB, komen tot een gemeenschappelijke taal en een gemeenschappelijke aanpak.
We hebben niet de verwachting dat het huidige concept-stuk van tafel gaat, al zou dat wel beter zijn.
Met de wil om samen in het stelsel stappen te zetten met inachtneming van de eigenheid van ieders eigen biotoop, geven wij in dit stuk onomwonden aan dat we af moeten van dergelijke systemische en bestuurlijke processen.
We staan al op een nieuw speelveld met zijn allen, nu moeten we ernaar handelen.
Als Bredebieb zullen wij ons daarom committeren aan een relevant innovatieproces.
Vanuit onze maatschappelijke verantwoordelijkheid kunnen we en willen we niet wachten. We reiken de hand naar KB en VOB om samen te doen wat nodig is.
We willen samen met KB en VOB nu de juiste stappen zetten ten behoeve van het hele stelsel van openbare bibliotheken.
Onze houding is constructief, kritisch, ondernemend en gericht op een scherpe focus.
Ons stelsel is compact.
De lijntjes zijn kort.
De wet biedt ons ruimte.
Er is weinig nodig om samen slagvaardig te zijn. Laten we die handschoen samen oppakken!